Deelnemers aftrap energieakkoord: 'Vergeet de burger niet'

Door Loek Kusiak

Bij de uitwerking van het nationaal energieakkoord voor groene groei is een intensieve dialoog met burgers en bedrijven nodig. Steeds meer particulieren willen zelf met lokale energieopwekking aan de slag. Het overheidsbeleid moet daar, veel meer dan nu gebeurt, de juiste prikkels voor geven. Dat was een van de conclusies van de deelnemers aan de druk bezochte startbijeenkomst die 16 november plaatsvond in aansluiting op de raadsvergadering van de SER. Daarin werd  unaniem het advies vastgesteld over een breed gedragen akkoord met stevige afspraken energiebesparing, schone technologie en klimaatbeleid.

Op de startbijeenkomst, geleid door SER-voorzitter Wiebe Draijer, verkenden milieu- en natuurorganisaties, politiek, energieproducenten en andere stakeholders de contouren voor een akkoord. Diverse inleiders gaven hiervoor een voorzet. Directeur Maarten Hajer van het Planbureau voor de Leefomgeving sprak van een 'enorme transitieopgave' in verduurzaming van energievoorziening: 16% in 2020, aldus de doelstelling uit het Regeerakkoord. Om dit te realiseren zijn twee keer zoveel inspanningen nodig als in de afgelopen tien jaar. In 2050 moet de energievoorziening volledig duurzaam zijn. Deze ambitie vraagt volgens Hajer om een 'nieuwe samenwerking' tussen overheid en samenleving. 'Burgers worden zelf innovatief op energiegebied en willen niet automatisch een akkoord uit Den Haag naleven. De overheid moet meer zicht krijgen op bottom-up-initiatieven en die faciliteren.' 

Een wens die gedeeld wordt door voorzitter Michiel Boersma van Topteam Energie. Hij riep de overheid op belemmerende regelgeving aan te passen en lokale energieopwekking meer ruimte te geven. Boersma pleitte bovendien voor de opleiding van voldoende personeel voor een Nederlandse energiesector die internationaal kan wedijveren. In 2025 moet 40 procent van alle afgestudeerden een bèta- en technologische opleiding (hbo, universitair) hebben. 

Namens de Stichting 'Nederland krijgt Nieuwe Energie' vroeg Prins Carlos Bourbon de Parme om een 'consistent' beleid dat burgers en bedrijven investeringszekerheid biedt. In ruil daarvoor moeten partijen zo snel mogelijk de 'loopgraven verlaten' en gezamenlijk werken aan een toekomstvisie. Daarbij dienen de belangenvertegenwoordigers zich volgens de prins ook te laten voeden door tips van 'gewone' Nederlanders.

Deze suggestie bleek in de discussie tijdens de startbijeenkomst uit het hart gegrepen van met name de vertegenwoordigers van kleinschalige energiecoöperaties. Behalve als middel om energielasten te verlagen, zien veel burgers collectieve energieopwekking als een manier om de leefbaarheid en sociale cohesie in hun buurt of dorp te versterken. Gemeenten hebben geen geld om dit soort initiatieven te subsidiëren. Pensioenfondsen met een duurzame beleidsagenda zouden hiervoor wél het kapitaal kunnen vrijmaken. Verder moeten energiebedrijven zich 'minder wantrouwend' opstellen tegenover lokale initiatieven. 'Door kennisdeling ontstaat partnerschap.'

SER-voorzitter Wiebe Draijer zegde toe de input van de startbijeenkomst mee te nemen in de werkgroepen van stakeholders die de komende weken in het kader van het energieakkoord alvast alle feiten over verschillende energiethema's verzamelen.  Daarnaast wordt gewerkt aan een ontwerp voor wat Draijer het 'interactief proces met de rest van Nederland' noemt. Over zes maanden moet er een akkoord liggen. 'Het is mijn eer te na als dit niet gaat lukken,' aldus een optimistische SER-voorzitter.

 LK